Podkarpacie to jeden z najpiękniejszych rejonów Polski. Atrakcyjne krajobrazy, rozległe tereny chronione, rozwinięte lecznictwo uzdrowiskowe, liczne zabytki i bogaty folklor. To wszystko czyni ten obszar wyjątkowo atrakcyjnym dla turystów i wartym tego, by go promować! Problem polega jednak na tym, że jak dotąd nikt nie dostrzega i nie wykorzystuje tego potencjału przez co traci na tym gospodarka, za nią rynek pracy i sama społeczność. Może zatem warto postawić na turystykę w regionie, opracować nową, skuteczną kampanię promującą jego największe walory i w ten sposób rozwinąć koniunkturę?
Firma ASM Centrum Badań i Analiz Rynku podejmując realizację projektu Turystyka szansą na dynamiczny rozwój podkarpackiego rynku pracy rozpoczęła szereg analiz, które pozwolą nie tylko zdiagnozować sytuację na podkarpackim rynku pracy pod kątem branży turystycznej, ale i określić tendencje i możliwości rozwoju sektora turystycznego. Dotąd powstały trzy z siedmiu zaplanowanych raportów. Dwa z nich dotyczą właśnie tendencji rozwoju turystki: jeden w kontekście istniejących zasobów i możliwości, drugi porównuje rozwój turystyki w regionie z trendami w Polsce i na świecie.
Ponadto, prowadzone przez nas badania pozwolą ocenić czego oczekują turyści, jaka jest w ogóle struktura odwiedzających ten region, jaką ofertę mają dla nich podkarpaccy przedsiębiorcy branży turystycznej. Postaramy się również zapoznać Państwa z potrzebami i oczekiwaniami lokalnych pracodawców, zarówno wobec kandydatów do pracy jak i wobec instytucji monitorujących tamtejszy rynek i świadczących pomoc przedsiębiorcom.
Turystyka na świecie traktowana jest jako jeden z filarów gospodarki. Stąd wynikają duże nakłady na promocję regionów i ich walorów, a także na wzrost atrakcyjności turystycznej danych obszarów. W Polsce tendencje te są ledwo zauważalne z dużą stratą dla całej gałęzi gospodarki. Decyzję o podjęciu realizacji projektu podjęto
w oparciu o zaobserwowaną stagnację w województwie. To niemal zadziwiające, że tak piękny region cieszy się tak małą popularnością turystyczną oraz, że wszystkie jego walory są tak słabo promowane! A przecież o pozycji województwa w turystyce decyduje m.in. umiejętność „sprzedania” istniejących zasobów w formie gotowej oferty turystycznej. Niektóre z tych walorów, odpowiednio zarekomendowane mogą z czasem stać się „markowym produktem” turystycznym regionu.
Najdogodniejszym punktem wyjścia dla dalszych rozważań, ale i ewentualnych programów działania jest analiza SWOT, pozwalająca określić słabe i mocne strony zasobów województwa, a także szanse i zagrożenia dla rozwoju turystyki.
Do mocnych stron zaliczyć z pewnością należy położenie województwa na osi przebiegu międzynarodowych traktów komunikacyjnych, walory ekologiczne, atrakcyjne krajobrazy i wielkoobszarowy system terenów chronionych, rozwinięte lecznictwo uzdrowiskowe, źródła wód mineralnych. Ponadto Podkarpacie szczycić się może unikatowym dziedzictwem kulturowym, licznymi zabytkami, bogatym folklorem, a także miejscami szczególnego kultu religijnego.
Słabe strony to:
– Utrudniona dostępność komunikacyjna terenu,
– Zły stan techniczny oraz niedostateczna ekspozycja turystyczna wielu zabytków, zbiorów muzealnych,
– Brak na rynku produktów turystycznych związanych z krajobrazem kulturowym regionu,
– Niedostateczna ekspozycja walorów i atrakcji przyrodniczych regionu,
– Ubogość oferty noclegowej i pobytowej,
– Promocja i informacja turystyczna oparta na zasobach turystycznych, nie zaś na produktach (np.: informujemy że mamy akweny wodne nie sprawdzając czy są one dostępne i przygotowane do korzystania przez turystów),
– Uboga oferta turystyczna ferowana przez biura podróży na terenie kraju,
– Bardzo mała ilość, nowoczesnych centrów szkoleniowo – konferencyjnych (trzeba pamiętać, że w zakresie aktywności turystycznej zawarte są również podróże służbowe, pielgrzymki itp., a więc nie tylko wycieczki czy wypoczynek urlopowy),
– Niewystarczające kwalifikacja zawodowe kadry turystycznej,
– Brak proturystycznego nastawienia władz wielu miast i gmin oraz społeczności lokalnych,
– Niski poziom zorganizowania branży turystycznej, zwłaszcza sfery usług hotelarskich i gastronomicznych.
Jak widać słabych stron nie jest mało, jednak są to uwarunkowania, które można zmienić. Wymaga to wiele pracy i nakładów, zwłaszcza jeśli chodzi o infrastrukturę.
Jednak jeśli władzom i samej społeczności zależy na rozwoju regionu właśnie pod kątem turystyki, podjęcie tych działań jest konieczne. Konieczna jest również zmiana samego nastawienia społeczności do kwestii wzbogacania oferty turystycznej.
W trakcie badań zauważono, że przedsiębiorcy oferujący swoje usługi turystyczne, często uważają, że ich oferta jest w zupełności wystarczająca. Właściciele Gospodarstw Agroturystycznych nie zawsze potrafią dostrzec, że korzystający z takiego wypoczynku goście mogą potrzebować nieco więcej atrakcji. Sami turyści podkreślają, że oferta wypoczynkowa jest za wąska i czasami prócz korzystania ze świeżego powietrza i zdrowego jedzenia nie mają czym się zająć! Ponadto bardzo ważne jest, aby nasilić i odpowiednio wykorzystać współpracę władz samorządowych i lokalnych z przedsiębiorcami. Takie partnerstwo prywatno-publiczne, efektywnie wykorzystane może w pełniejszym wymiarze realizować założenia planu rozwoju regionalnego właśnie pod kątem turystyki. Należy jednak przy tym odrobinę zrezygnować z indywidualnych priorytetów i spojrzeć globalnie na korzyści jakie dla wszystkich mogą płynąc dzięki takiej współpracy.
Obserwowalny wzrost popytu na usługi w turystce oraz odpowiednio poprowadzona promocja regionu powinny dać dobry początek i stworzyć dużo lepsze szanse dla rozwoju. Należy przy tym opracować takie programy, które z jednej strony umożliwią wzrost aktywności turystycznej w regionie, a z drugiej zapobiegną spadkowi atrakcyjności tych terenów chociażby ze względu na wzrost zanieczyszczeń czy dewastacji środowiska.
Rozwój turystyki w regionie stworzy doskonałe warunki do pobudzenia koniunktury gospodarczej, ożywienia rynku pracy, zwiększenia dochodów budżetowych samorządów, podmiotów gospodarczych i ludności. Musi jednak sprzyjać temu skuteczna promocja, spore nakłady finansowe oraz konieczne jest uwzględnienie wymogów ochrony środowiska. A chyba warto podjąć taki wysiłek, tym bardziej że w długofalowych planach czekamy na Euro 2012, w którym nadzieję pokładają wszyscy uczestnicy branży turystycznej. Napływ kibiców zza granicy to doskonała okazja do pochwalenia się wszystkimi walorami naszego kraju i zawalczenia o turystów na kolejne lata.
Projekt realizowany przez ASM współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Unii Europejskiej.
Badania prowadzone są wśród:
– Rolników: N. 600 ( w tym 150 prowadzących gospodarstwa agroturystyczne
– Turystów: N. 1250
– Pracodawców: N. 1070
– Pracowników przedsiębiorstw branży turystycznej: N. 1510
– Pracowników organizacji turystycznych: N. 80
Opracowanie: Agnieszka Majsiej
ASM Centrum Badań i Analiz Rynku
Więcej informacji udziela kierownik projektu:
Izabela Kowalska-Żakieta
Tel.: 024 35 77 35
Mail: [email protected]
Raporty z badań dostępne są na stronie www.turystykadlapracy.org