Przystąpienie Polski do UE daje szerokie możliwości producentom, którzy działają w sektorze rolno-spożywczym, mogą oni ubiegać się o ochronę produkowanych przez siebie regionalnych i tradycyjnych produktów oraz promocję produktów i obszarów, na których są one wytwarzane.
Aby jednak Komisja Europejska uznała polskie produkty, nadając im oznaczenia regionalnego lub tradycyjnego charakteru, wytwórcy muszą posiadać wiedzę na temat krajowego i europejskiego prawa w tym zakresie. Wytwórcy produktów regionalnych i tradycyjnych muszą również zdawać sobie sprawę z obowiązków, jakie wiążą się z ochroną nazw tych produktów. Tak więc z jednej stronny producenci osiągną korzyści, ale spełnić muszą pewne powinności.
Konsumenci poszukują produktów zdrowych, naturalnych i higienicznych, które posiadają świadectwa potwierdzające ich pochodzenie i gwarancję odpowiedniej metody produkcji.
Konsumenci kupuj ą chętniej produkty charakteryzujące się wysoką jakością, która jest wynikiem szczególnych metod ich wytwarzania, wyjątkowego składu lub określonego pochodzenia. Rozwój produkcji regionalnych i tradycyjnych produktów będzie stymulował większą ich
różnorodność. Aby odnieść sukces na rynku, producenci będą musieli starać się o podniesienie jakości i różnorodności produkcji. Wytwarzanie wyrobów
regionalnych i tradycyjnych wspomaga rozwój obszarów wiejskich, rolnicy mogą osiągać dochody w miejscu ich zamieszkania. Pozwala to również na różnicowanie działalności rolniczej i zapobiega wyludnianiu się obszarów wiejskich.
Aby produkty były należytej jakości, wydano odpowiednie rozporządzenia, i tak: celem rozporządzenia nr 2081/927 EWG jest ochrona nazw produktów rolnych i artykułów spożywczych. Rozporządzenie nr 2082/92/EWG chroni tradycyjne przepisy, receptury i metody wytwarzania. Z
faktu wydania tych rozporządzeń wynikaj ą korzyści dla producentów oraz konsumentów, takie jak: możliwość wyróżniania produktów, ochrona przed niewłaściwym użyciem nazw, zwiększone zróżnicowanie produkcji rolniczej, rozwój obszarów wiejskich.
Aby dobrze rozumieć rozporządzenia, należy zapoznać się z ich definicjami, takimi jak: „chronionej nazwy pochodzenia”, „chronionego oznaczenia geograficznego”, które określone są w rozporządzeniu nr 2081/92/EWG. Definicja „nazwy o szczególnym charakterze” określona jest w rozporządzeniu nr 2082/92/EWG.
Nazwy, które wprowadzają w błąd, oraz nazwy, które stały się nazwami powszechnymi, nie mogą być zarejestrowane i chronione jako oznaczenie geograficzne lub nazwy pochodzenia. Rozporządzenie określa nazwy
powszechne jako nazwy produktów, które, chociaż odnoszą się do miejsca lub regionu, w którym produkt był wytwarzany bądź sprzedawany, stały się powszechnymi nazwami produktów. Nazwy powszechne zwane bywają również rodzajowymi lub generycznymi. Nazwa geograficzna w tym wypadku weszła do powszechnego użyciai oznacza kategorię produktów, a nie j ego pochodzenie. Przykładem może tu być nazwa „kiełbasa krakowska”. Obecnie „kiełbasa krakowska” jest produkowana na terenie całego kraju i określa rodzaj kiełbasy, a nie odnosi się do miejsca jej wytwarzania, mimo to iż w nazwie brzmi miejscowość (obszar geograficzny). Aby ustalić, czy nazwa stała się powszechna, bada się wszystkie czynniki, które wpłynęły na jej upowszechnienie. W szczególnie rzetelny sposób analizuje się zasady wykorzystania tej nazwy w państwie, z którego nazwa pochodzi oraz w państwach, w których ta nazwa jest używana – każdy przypadek jest indywidualnie badany.
O rejestrację produktów rolnych lub artykułów spożywczych może ubiegać się, zgodnie z rozporządzeniem nr 2081/ 92/EWG oraz nr 2082/92/EWG, producent produktów rolnych wymienionych w Załączniku nr I do Traktatu
ustanawiającego Wspólnotę Europejską, które przeznaczone są do spożycia przez ludzi oraz produktów wymienionych w załącznikach do rozporządzeń. Produkty wymienione w Zał. nr I Traktatu podzielone są na kategorie. Rozporządzenie nr 2082/92/EWG, oprócz produktów wymienionych w Zał. nr I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, dodatkowo odnosi się do 7 grup artykułów spożywczych.
Rozporządzenie nr 2081/92/EWG, oprócz produktów wymienionych w Załączniku nr I do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, dodatkowo odnosi się do określonych produktów rolnych i artykułów spożywczych.
Akcentują, iż zgodnie z rozporządzeniem nr 2081/92/EWG można ubiegać się o rejestrację niektórych produktów rolnych, nie przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Produkty te, jeśli mają związek z określonym obszarem geograficznym, mogą również ubiegać się o rejestrację i stać się głównym źródłem dochodów producentów rolnych. W 2003 r. do rozporządzenia nr 2081/92/EWG wprowadzono modyfikacje, usunięto produkty z zakresu kategorii naturalnych wód mineralnych i wód źródlanych,
które obecnie podlegaj ą Dyrektywie Rady nr Willi l EWG
z 15 lipca 1980 r.
Bardzo istotne jest poprawne przygotowanie wniosków o rejestrację nazw krajowych produktów.
Marta Wierzbicka
PODR Boguchwała