Zaproszenie na uroczystości jubileuszowe 18 VII 2009 (sobota), godz. 12.00. Honorowy Patronat Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego.
W programie m.in.:
– złożenie kwiatów pod pomnikiem założyciela Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu
– wystąpienia zaproszonych gości
– uroczystość przekazania do zbiorów muzealnych sztandaru Światowego Związku Armii Krajowej Koło w Przemyślu oraz archiwaliów związanych z dziejami Armii Krajowej na terenie Ziemi Przemyskiej z udziałem pocztów sztandarowych Garnizonu Przemyśl
– dekoracja Żołnierzy Armii Krajowej, Żołnierzy Szarych Szeregów i Sybiraków oraz pracowników Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej odznaczeniami państwowymi i odznakami resortowymi,
– otwarcie wystawy „100 na 100””. Wystawa Jubileuszowa Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu”.
Jubileuszowa wystawa o nazwie “100 na 100” ma na celu przedstawienie różnorodności i specyfiki zbiorów Muzeum. Zazwyczaj bowiem zwraca się uwagę na eksponaty najcenniejsze, natomiast zwiedzający powinni mieć świadomość, że dziedzictwo kulturowe, którego odzwierciedleniem są także zbiory muzealne, to również przedmioty o wartości mniejszej, ale składające się na całość spuścizny po przodkach.
Niezwykle ważnym wydarzeniem dla historii gromadzenia zbiorów, a także dla zasobów Muzeum, było pozyskanie przez braci Osińskich w 1897 roku heliotropowej gemmy bizantyjskiej z XI/XII w. To eksponat niezwykłej rangi, jeden z pięciu zachowanych takich na świecie, z największą pieczołowitością przechowywany przez pokolenia muzealników, w czasie okupacji z narażeniem życia.
Zbiory naszego Muzeum w dużej mierze pochodzą z darów, z których część stanowią kolekcje. Wśród nich należy wymienić przekaz Heleny Dąbczańskiej ze Lwowa, czy też, już w ostatnich latach, Pawlikowskich z Medyki oraz spuściznę po Janie Ekiercie (pastele, obrazy) i po Ottonie Axerze (rysunki i obrazy olejne). Przemyślanie, którzy z dużą uwagą przyglądają się historii swojego miasta, mogą na wystawie zobaczyć stare widoki Przemyśla, począwszy od sztychu zamieszczonego w dziele Brauna, obrazy najciekawszych rodzimych malarzy, medale. Bliskie sercom kresowiaków są prace artystów wywodzących się z ich terenów, a także przedmioty dokumentujące kulturę polskiej wsi Rumno w pobliżu Lwowa. Ponieważ Przemyśl był miastem wielokulturowym i wielowyznaniowym, prezentujemy wybór obrazów i rzeźb oraz przedmiotów obrządku łacińskiego, greckiego oraz judaika. Cennymi nabytkami są dzieła europejskich i polskich mistrzów malarstwa. Wśród nich zwracają uwagę prace malarzy niderlandzkich i holenderskich oraz takich jak Kossak, Grottger, Michałowski, Chełmoński, Matejko, a także portret trumienny i wizerunki sarmackie – stanowiące specyfikę polskiej kultury. Zaciekawienie wzbudzają zbiory orientalne. Szczególnie podoba się rzemiosło artystyczne zajmujące pokaźny procent naszych zasobów, wśród nich: porcelana, szkło, srebra (na przykład słynna taca augsburska), biżuteria. Tylko w skromny sposób możemy zaakcentować bogactwo posiadanych przez Muzeum tkanin, między innymi elegancką turniurę i… sztandar Hasiora. O świetności wyposażenia dawnych wnętrz pałacowych świadczą wspaniałe meble reprezentowane przez kilka egzemplarzy, w tym inkrustowany, zdobiony scenami starotestamentowymi kabinet z XVII wieku. Z bogatego księgozbioru bibliotecznego wybrano inkunabuł i starodruki. Zupełnie inną specyfikę posiadają eksponaty gromadzone przez dział historii, wśród których znaczną rolę odgrywają dokumenty i królewskie pieczęcie lakowe. Wyjątkowo liczne i cenne zbiory działu archeologicznego pochodzą z wykopalisk i znalezisk luźnych. Ogromne zainteresowanie wzbudzają skarby, ozdoby, naczynia i broń od epoki kamienia po średniowiecze. Kulturę ludową wsi pokazujemy na przykładzie ceramiki huculskiej, fragmentów kolekcji Antoniego Jarocha z Wyszatyc, malarstwa na szkle oraz przepięknie haftowanych strojów. Prezentowane zbiory z działu przyrody to wypchane okazy zwierząt, okazy paleontologiczne, w tym ciosy potężnych megassaków żyjących kilkadziesiąt tysięcy lat temu, ciekawe okazy mineralogiczne z kolekcji Osińskiego i Dworskiego.
Zwyczajowo z okazji jubileuszy urządza się wystawy prezentujące najcenniejsze eksponaty – adekwatnie do lat istnienia danego muzeum. Na naszej wystawie jest inaczej – została ona ubogacona i pokażemy na niej aż 100 grup eksponatów z najróżniejszych dziedzin. Ich wybór jest subiektywny i uwarunkowany oceną merytoryczną organizatorów.
W czasie rocznicowych obchodów zostanie opublikowane wydawnictwo, które będzie zawierało charakterystykę zbiorów oraz omówienie wystawy wraz z obszernym katalogiem. Noty katalogowe w wydawnictwie zostaną poszerzone o historię pozyskania poszczególnych muzealiów i wyniki badań pracowników naszego Muzeum.
Urszula Olbromska